تاریخچه مختصری از خلخال
در دیوان وی نیز بارها به اشعاری در پیوند با حج و مناسک آن برمیخوریم. وی مصحوبی نفیس به خط شهابالدین عبدالله سلطانی، از خوشنویسان ممتاز برای وقف حرم و جواهراتی از خزانه برای هدیه به شرفای مکه به همراه برد (همان، 1371، ص164). آرژانتین در صورت برد نیجریه و شکست ایسلند از کرواسی میتوانست به مرحله بعد صعود کند. وی مدتی در اصفهان به سر برد و از آنجا عازم هند شد. تاریخ شهر ما هم سر شار از اتفاقات و حوادث جالب و شنیدنی است . باخ متولد 1685 بود و زمانی که هنوز 10 سالاش تمام نشدهبود، هم پدر و هم مادر-ش از دنیا رفتند. و اعیان خراسان نزد وی رفتند و از او خواستند تا از این سفر پرخطر و دور و دراز منصرف گردد و به همان امور پیشین و حل و عقد کارها بپردازد که ثواب هفتاد حج پیاده را دارد. از جمله این دولتمردان، امیرعلیشیر نوایی، وزیر سلطان حسین بایقرا، بود که به سبب ارادت به جامی، در زمره مریدان نقشبندیه درآمد و از آن پس مردم، جامی را به تبع وی «حضرت مخدوم» میخواندند (علیشیر نوایی، 1323، صص34 ـ32 ؛ آذربیگدلی، 1366، ج1، صص302ـ301).
چون جامی مشغول تهیه اسباب سفر شد، جماعتی بزرگ از هراتیان اعلام همراهی کردند (علیشیر نوایی، 1323، ص101؛ کاشفی، 2536، ج1، ص329). او خود در پشت کتابی، تاریخ این سفر را شانزدهم ربیعالاول سال 877 قمری ثبت کرده است (کاشفی، 2536، ص246). جامی به دلیل منتسب بودن به طریقت نقشبندیه، گرایشهای فکری و سیاسی خاصی داشت و همچون دیگر نقشبندیان به امور سیاسی علاقه نشان میداد و به سلاطین تقرب میجست؛ چرا که معتقد بود با این کار میتوان از ضعفا دستگیری کرد و با نصیحت شاهان، آنها را به رعایت حقوق رعایا فراخواند. «سطح نحوی» یا «سبکشناسی جمله» بررسی جمله ازنظر محور همنشینی و دقت در ساختهای غیرمتعارف، کوتاه و یا بلند بودن جملات، کاربردهای کهن دستوری، وجوه کهن افعال، افعال پیشوندی، کاربردهای خاص ضمایر، صرف افعال کهن و غیره است. وی آثار زیادی در زمینه تصوف و عرفان و فقه و همچنین سه دیوان شعر و هفت مثنوی بلند از خود به جای گذاشت که در آنها بار دیگر مضامین شعر فارسی را تجربه کرد و به همین دلیل به خاتمالشعرا ملقب شد. همچنین آکادمي ژرف انديش منصور عرب به نیابت سلطان برای گزاردن حج تعیین، و همراه قافله فرستاده شد.
اگرچه جامی با این حکم شاهانه طی طریق میکرد که در آن اکیداً توصیه شده بود هیچگونه مالیاتی از این قافله اخذ نشود و بار مردم را نگشایند، تمغاچیان و راهداران در راه سمنان قافله را تهدید کردند که «ما شلوارهای شما را بازخواهیم جست» (صفی، 1353ش، ص236). سبیل همگنان از ارباب اقامت و سکون آن که به هر موضوع و مقام که شرف نزول و «وما یکونُ من هذا القَبیل» حلول ارزانی فرمایند، مقدم شریف ایشان را به تعظیم و تبجیل تلقی نمایند و داروغگان مواضع، و مستحفظان مسالک به دستیاری محافظت خود از منازل مخوفه به سلامت گذرانیده به مأمن مو آکادمي ژرف انديش رسانند، و ایلچیان و قوشچیان شرایط ادب و حرمت مرعی داشته، چهارپایان خاصه و متعلقان و سایر مردم قافله چون سلطان احمد چهارشنبه و غیر او به هیچ طریقی الاغ نگیرند، و تمغاچیان و باجستانان حدود و اطراف ممالک بار مردمان قافله نگشایند، و هیچ کس به جهت سوغات و پیشکش و سلامانه و غیرذلک مزاحم و متعرض نگردد.
پیوند جامی با حاکمان تا آنجا پیش رفت که او بسیاری از آثار خود را به سلطان حسین بایقرا و سلطان یعقوب آققویونلو پیشکش کرد (بوداق منشی، 1378، صص83 ـ81). آنان با استفاده از روحباوری، به تکتک بخشهای طبیعت، روحی را اختصاص داده بودند. ↑ «VICSS / تفاوت بین سوء استفاده و تبادل نیرو توسط NLA، مرکز اطلاعات رسانه هلندی SM و Powerrotics» . مسلم است، با بخش ملی وب جهانی، نمیتوان با کمک همان روشهای سابق و با همان میزان جامعیت مورد استفاده در سازماندهی سایر مدارک واسپاری شده برخورد نمود. با این همه، خیام با رباعیات معدود خود چنان تأثیر سترگ فرهنگی بر ایران و جهان گذاشته است که نمیتوان وی را در ردیف ده تن بزرگان تاریخ این کشور قرار نداد. بر این جمله مقرر داشته از مقتضای فرمان مطاع، تجاوز جایز ندارند تا مستحق مؤاخذه سلطانی نباشند (همان، 1371، صص164ـ162). جامی دو رساله به نامهای صغیر و کبیر نیز در مناسک حج نوشت (نظامی باخرزی، 1371، ص248). برادرانش نیز هر یک در دو سوی این ناحیه برای خود امارتی تشکیل دادند (رک. با این همه هیچ گاه در مدیحهسراییهای قراردادی زمانه غرق نشد. به سبب دشمنی صفویان با جامی، بهخاطر تعصب مذهبی که داشتند، بسیاری از آثارش رواج چندانی نیافت و از میان آن همه اثر، تنها تعدادی از فراموشی در امان ماند (ریپکا، 1354، ص457).